Мазмұнға өту

Құлмақ жоңышқа

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Құлмақ жоңышқа

Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер
Бөлімі: Гүлді өсімдіктер
Табы: Қос жарнақтылар
(unranked) Core eudicots
Сабы: Fabales
Тұқымдасы: Fabaceae
Кіші тұқымдасы: Faboideae
Тегі: Жоңышқа (Medicago)
Түрі: Құлмақ жоңышқа
Екі-есімді атауы
Medicago lupulina

Құлмақ жоңышқа (лат. Medicago lupulina) - бұршақ тұқымдасы, жоңышқа туысына жататын бір жылдық (сирек жағдайда көп жылдық) өсімдік.

Ботаникалық сипаты

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Биіктігі 10-60 см.
  • Сабағы тарамдалған, жіңішке әрі нәзік, түксіз, сыртында бездері бар.
  • Жапырақ серігі қандауыр жұмыртқа тәрізді, ұшына қарай сүйір, 1-3 жалпақ ұшбұрышты тісшесі болады, жоғарғы жағындағы жапырақтарының жиегі тегіс. Қысқа сағақты жапырақтары жалпақ, ұзындығы 7-15 мм, ені 3-9 мм, жұмыртқа немес ромб тәрізді, сабаққа сына тәрізді бекіген, жоғарғы жағында ойық жиекті.
  • Гүлшоғыры тығыз, 10-30 гүл шоғырланған, ұзындығы 2-3 см-дей болатын жіңішке сағағы бар. Гүл жапырағы баспа-біз тәрізді, гүл сағағынан қысқалау. Тостағаншасы жалпақ, қоңырау тәрізді, таспа-қандауыр тәрізді үшкір тісшелері бар. Күлтесі сары, ұзындығы 1-3 мм.
  • Бір тұқымды, бұршақбасы бүйрек тәрізді, піскен кезде қара түсті болады, доға тәрізді жүйке жүйесі айқын көрініп тұрады, сырты тықыр, сирек безді немесе өрмек түкті.
  • Тұқымы сары немесе қоңыр, жылтыр, ұзындығы 1-1,5 мм. Сәуір-шілде айларында гүлдеп, маусым-тамызда жеміс береді.

Өсетін орны мен таралуы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Құлмақ жоңышқа жер бетінің барлық жерінде таралған - бүкіл Еуропада, Азияда, Солтүстік Африкада, Солтүстік Америкада өседі. Өсетін орны - шалғынды, бұталы орманды жерлер, өзен жағалаулары, егістіктер және жол бойы. Құнды мал жайылымдық өсімдік. [1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5